سلام دوستان از اونجا که شغل من موبایل وکامپیوتر وتلفن هست گفتم بد نیست که مطلب فنی هم بنویسم
آشنایی با SMS
این روزها صحبت از مشکلات شبکه موبایل کشور موضوع بحث بسیاری جمع‌های تخصصی یا حتی دوستانه است. تقریبا در همه موارد راه حلی که مطرح می‌شود، ارتقای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تجهیزات شبکه است تا به این ترتیب مشکلات حل شوند. ولی آیا تا به حال فکر کرده بودید که با کم کردن بار موجود در شبکه نیز می‌توان به نتیجه مشابهی رسید؟
حتما با خودتان می‌گویید این یعنی پاک کردن صورت مساله. ولی منظور ما این نیست که کاربران شبکه از این به بعد از شبکه استفاده کمتری کنند تا به این ترتیب مشکلات حل شوند. پیشنهاد ما این است که همه ارتباطاتی که کاربران در حال حاضر با هم برقرار می‌کنند سرجای خودش باشد. اما با تغییر ذائقه کاربران و طریقه ارتباطی آنها، بدون ارتقای حتی یک بخش از شبکه بسیاری از مشکلات فعلی قابل حل است.
اجازه بدهید منظور خود را با یک مثال روشن‌تر کنیم. در واقع مشکل فعلی شبکه کشور تنها در ساعات خاصی از روز خود را نشان می‌دهد. این ساعات که اصطلاحا ساعات پیک بار نامیده می‌شوند، شلوغ‌ترین ساعات شبکه هستند که بیشتر کاربران شبکه نیاز به برقراری ارتباط در این ساعات دارند. درصد بسیار بالایی از این ارتباطات، ارتباطات کاری هستند که در آنها یک مکالمه کوتاه انجام می‌شود و سپس ارتباط قطع می‌شود.
در راه‌حل مورد بحث، این امکان به افراد داده می‌شود که بدون نیاز به تلفن زدن به فرد مورد نظر خود، از طریق موبایل پیغام خود را به او منتقل کنند. این راه‌حل، استفاده از سرویس کوته‌پیام یا همان SMS است. مطمئنا بسیاری از افراد نیز ترجیح می‌دهند به جای این که در این ساعات با وجود مشغله مدتی به انتظار برقراری ارتباط با مقصد خود بمانند، چیزی شبیه Email به مقصد خود ارسال کنند و مطمئن باشند که حتی اگر موبایل مقصد خاموش یا خارج از دسترس بود، پس از روشن کردن موبایل یا در دسترس قرار گرفتن آن، این پیغام به شخص مورد نظر خواهد رسید.
به این ترتیب علاوه بر کاهش محسوس بار شبکه در ساعات پیک، رضایت کاربران نیز فراهم خواهد شد. این رضایت را در جای دیگری نیز می‌توان دید. این زمانی است که قبض بعدی کاربر با مبلغی بسیار کمتر از مبالغ دفعات قبل به دست او می‌رسد.
چندی پیش اعلام شد که به زودی (در دو سه ماه آینده) سرویس کوته‌پیام بالاخره در ایران نیز راه‌اندازی خواهد شد. این سرویس که در حال حاضر یکی از پرکاربردترین سرویس‌های شبکه موبایل در بسیاری از نقاط دیگر دنیا محسوب می‌شود، تاکنون در کشور ما راه‌اندازی نشده است. به هرحال تصمیم مخابرات کشور برای راه‌اندازی SMS را به فال نیک می‌گیریم و این سرویس و دانستنی‌های مربوط به آن را در ماهنامه بررسی خواهیم نمود. به همین منظور در این شماره تصمیم داریم به معرفی سرویس کوته‌پیام بپردازیم. این معرفی را از دو جنبه مطرح خواهیم کرد. یکی از منظر معرفی قابلیت‌هایی که دارندگان موبایل در استفاده از این سرویس در اختیار خواهند داشت و دیگری، بررسی این سرویس از نظر فنی خواهد بود. چند هفته پیش اولین کوته‌پیام‌های داخل کشور با استفاده از کارگزار پیک‌آسا بین چند موبایل نمونه ردوبدل شدند که در این مورد در شماره آینده بیشتر خواهیم گفت.
SMS چیست؟
این روزها با پیشرفت سیستم‌های مخابرات سیار، ارائه سرویس‌های بیشتر و متنوع‌تر از جانب اپراتورهای شبکه و مراکز ارائه‌دهنده خدمات موبایل، دغدغه اصلی این مراکز محسوب می‌شود. این تنوع علاوه بر همراه داشتن رضایت کاربران شبکه، سود سرشاری را نیز نصیب این اپراتورها می‌کند. این بحث در کشورهایی که اپراتورهای خصوصی امکان فعالیت دارند بسیار پررنگ‌تر است و ارائه سرویس‌های جدید کاربرپسند زمینه اصلی رقابت را تشکیل می‌دهد.
یکی از بهترین راه‌ها برای ارائه چندین سرویس به‌طور همزمان، سرویس کوته‌پیام است. عرضه این سرویس با قرار دادن کارگزاری به نام SMSC (مرکز سرویس کوته‌پیام) در شبکه انجام می‌گیرد. این کارگزار که در استانداردهای شبکه GSM توصیف شده است، وظیفه برقراری امکان ارسال و دریافت کوته‌پیام برای موبایل‌های شبکه را برعهده دارد. علاوه براین کارگزار می‌تواند ارتباط موبایل‌ها را با شبکه‌های دیگر موجود در جهان مانند اینترنت، پی‌جو، تلویزیون و... برقرار نماید.
حجم بسیار بالای کوته‌پیام‌های مبادله شده‌ای که هرروز گزارش می‌شود و افزایش موارد استفاده‌هایی که از SMS صورت می‌گیرد، اپراتورهای شبکه را وادار می‌سازد که این سرویس را به شبکه‌هایشان اضافه کنند. در نتیجه یک SMSC خوب، می‌تواند سهم مهمی در بازدهی یک اپراتور شبکه موبایل به خود اختصاص دهد.
SMS علامت اختصاری Short Message Service یا «سرویس کوته‌پیام» است. این سرویس یکی از سرویس‌های تعریف‌شده در استاندارهای شبکه GSM است که توسط مؤسسه استاندارد اروپایی، معروف به ETSI، معرفی شده است. این سرویس در استاندارد 03.40 از سری استاندارهای ETSI توصیف شده است. با استفاده از این سرویس می‌توان پیام‌های کوتاه متنی را، «از یک موبایل» و یا «به یک موبایل» ارسال نمود. این پیام‌ها می‌توانند حاوی حداکثر 140 بایت از اطلاعات باشند.
SMSC چیست؟
SMSC، علامت اختصاری (Short Message Service Centre)، «مرکز سرویس پیام کوتاه» می‌باشد که به عنوان جزئی از شبکه GSM امکانات SMS را برای مشترکین شبکه موبایل فراهم می‌کند. سوالی که در اینجا ممکن است پیش بیاید این است که مگر وجود سوییچ‌های شبکه که کار برقراری ارتباطات صدایی را برعهده دارند برای ردوبدل کردن کوتهپیامها کافی نیست؟ در این بخش سعی داریم به این سؤال پاسخ دهیم.
فلسفه وجودی چنین سیستمی این است که طبق استاندارد، ارسال کوته‌پیام به طور مستقیم صورت نمی‌گیرد. بلکه SMSC به‌عنوان واسط میان مبدأ و مقصد، پیام‌های کوتاه را از فرستنده دریافت کرده و به گیرنده تحویل می‌دهد. در حقیقت SMSC وظیفه «ذخیره و ارسال» (store and forward) کوتهپیامها را برعهده دارد.
وجود چنین مرکزی باعث می‌شود که بتوان ارتباط میان شبکه موبایل و سایر شبکه‌های کامپیوتری را نیز برقرار کرد. این قابلیت، یکی از ویژگی‌های اصلی سرویس کوته‌پیام است که نقش اصلی را در محبوبیت خارج از حد تصور SMS در کل دنیا بازی می‌کند.
به این ترتیب، در هر فرایند ارسال کوته‌پیام، تنها یکی از طرفین درگیر در این فرایند (یا مبدا یا مقصد و یا هردو)، لازم است که موبایل باشد و طرف دیگر می‌تواند موجودیتی خارج از شبکه موبایل باشد. به این ترتیب موبایل‌ها می‌توانند به چنین موجودیت‌هایی پیام ارسال کنند و یا از آنها پیام دریافت نمایند.
ویژگی‌های SMS
هدف اصلی در سرویس کوته‌پیام انتقال یک پیغام از یک مبدا به یک مقصد است. در کنار این هدف، برخی مفاهیم دیگر نیز در این سرویس تعریف شده‌اند که امکاناتی را به کاربران این سرویس عرضه می‌کنند و یا محدودیت‌هایی را به آن تحمیل می‌کنند. در این بخش سعی داریم
به معرفی اجمالی این امکانات و کاربرد هریک بپردازیم.
طول کوته‌پیام
طول یک پیام کوتاه می‌تواند حداکثر 160 کاراکتر از یک متن باشد. این 160 کاراکتر می‌تواند شامل کلمات یا اعداد یا ترکیبی از حروف و اعداد باشد. همچنین امکان ارسال پیام‌های غیرمتنی (باینری) نیز فراهم است که در این صورت طول هر پیام به 140 بایت محدود می‌شود. با استفاده از پیام‌های باینری می‌توان (اگر گوشی پشتیبانی کند) اقدام به ارسال تصاویر یا زنگ گوشی (ringtone) میان دو موبایل کرد.
کوتهپیامها را می‌توان به صورت یونی‌کد نیز ایجاد کرد. این امکان باعث می‌شود که بتوان پیغام‌هایی را به تمامی زبان‌های تعریف شده در یونی‌کد (از جمله فارسی) ارسال کرد. اما با استفاده از چنین امکانی نیز، طول کوته‌پیام ارسالی به 70 کاراکتر یونی‌کد محدود می‌شود.
کوته‌پیام‌های بزرگ!
شاید محدودیت طول کوتهپیامها به 140 بایت شما را کمی از آن ناامید کرده باشد. اما مطمئن باشید همین مقدار نیز برای بسیاری کاربردها کاملا کافی خواهد بود. اما اگر شما یک گوشی جدید داشته باشید، ممکن است به درستی این مطلب هم شک کرده باشید. چون در این گوشی‌ها، امکان ارسال تصویر و زنگ گوشی هم از طریق SMS وجود دارد (در این مورد در شماره‌های بعد مفصل‌تر صحبت خواهیم کرد) و معقول به نظر نمی‌رسد که آنها در یک فضای 140 بایتی قابل گنجاندن باشند.
واقعیت این است که طراحان سرویس کوته‌پیام نیز متوجه کم بودن اندازه آن شده‌اند و برای آن فکری کرده‌اند. به این صورت که امکانی قرار داده‌اند که با استفاده از آن می‌توان یک بخش بزرگ‌تر از 140 بایت از اطلاعات را به چندین کوته‌پیام تبدیل کرد. برای مشخص کردن این که تمامی این کوتهپیامها بخش‌های یک پیام بزرگ‌تر هستند هم شرایطی تعیین شده است که باید در این کوتهپیامها رعایت شده باشد. به این ترتیب می‌توان متن‌های بزرگ یا تصاویر و صداها را نیز به صورت کوته‌پیام بین دو موبایل ردوبدل کرد.
راحت شدن از شر بوق اشغال!
مطمئنا اگر مطالعه‌ای علمی صورت گیرد، یکی از آزاردهنده‌ترین چیزهایی که در دنیای کنونی افراد با آن سروکار دارند، شنیدن بوق اشغال در تماس‌های تلفنی است. بنابراین این مژده را به شما می‌دهیم که با استفاده از SMS هیچ‌گاه بوق اشغال نخواهید شنید، حتی در زمانی که شما یا کسی که قرار است مقصد کوته‌پیام شما باشد، مشغول صحبت کردن با استفاده از موبایل خود باشید!
بله، درست خوانده‌اید. حتی زمانی که شما مشغول صحبت کردن با کسی هستید و به عبارت دیگر زمانی که موبایل شما مشغول است، شما می‌توانید کوته‌پیام ارسال و دریافت کنید. این ویژگی منحصربه‌فرد به دلیل روش خاصی است که برای ارسال کوتهپیامها در استاندارد GSM تعیین شده است. در نتیجه ارسال کوته‌پیام حتی در اوج ترافیک شبکه، با عدم موفقیت مواجه نخواهد شد.
امکان ارسال کوته‌پیام‌های offline
از آنجائی‌که SMSC پیام‌ها را از یک مبدأ دریافت می‌کند و پس از ذخیره کردن به مقصد ارسال می‌کند، می‌توان کوتهپیامها را برای مشترکینی که به‌طور موقت در دسترس نیستند ارسال کرد. به این ترتیب این مرکز سرویس پس از دریافت پیام، در صورتی که مقصد تعیین شده در دسترس نباشد، پیام را در خود نگاه داشته و هرگاه موبایل مقصد قابل دسترس شد آن را ارسال می‌کند.
گول نخورید!
امکان ارسال کوته‌پیام‌های offline ممکن است باعث بروز مشکل برای کسانی شود که با SMS آشنایی کامل ندارند. اجازه بدهید یک سناریوی ارسال کوته‌پیام را با هم مرور کنیم.
شما موبایل خود را روشن می‌کنید و به بخش ارسال کوته‌پیام می‌روید. پیغام خود را تایپ می‌کنید (بگذریم که با چه مشقتی این کار انجام می‌شود) و آن را به یکی از دوستان خود ارسال می‌کنید. بعد از چند ثانیه پیغامی روی موبایل شما می‌آید و به شما اطلاع می‌دهد که پیغام شما ارسال شده است. بعد از چند روز که این دوست را می‌بینید، از او در مورد پیغام می‌پرسید و در کمال ناباوری متوجه می‌شوید که پیغام به دست او نرسیده است.
آیا شبکه دروغ گفته است؟ نه! این همان خاصیت ذخیره و ارسال است که شما را به اشتباه انداخته است. در واقع پیغامی که به شما اطلاع داده که کوته‌پیام ارسال شده است، به این معنی است که کوته‌پیام شما با موفقیت به دست SMSC رسیده است و هیچ ربطی به تحویل آن به مقصد ندارد. پس از رسیدن کوته‌پیام به SMSC و ارسال تایید به موبایل مبدا، کوته‌پیام شما ممکن است به دلایل مختلف به مقصد تعیین شده نرسد. یکی از این دلایل می‌تواند منقضی (expire) شدن کوته‌پیام باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
در اینجا حتماً این سوال مطرح می‌شود که پس چگونه از رسیدن کوته‌پیام به مقصد آگاه شویم. در بخش بعد به این موضوع می‌پردازیم.
گزارش وضعیت
گزارش وضعیت پاسخ سوالی است که در بخش قبل مطرح شد. گزارش وضعیت، یکی از انواع پیغام‌های تعریف شده در SMS است که با استفاده از آن، یک SMSC فرستنده یک کوته‌پیام را در مورد سرنوشت آن آگاه می‌کند. این سرنوشت می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
کوته‌پیام شما با موفقیت به مقصد تحویل شد
کوته‌پیام شما به خاطر رسیدن به تاریخ انقضای آن به مقصد ارسال نشد
کوته‌پیام شما توسط SMSC حذف شد (مثلا به خاطر این که بعد از 20 بار تلاش برای ارسال به مقصد این کار انجام نشده است و برای صرفه‌جویی در منابع SMSC)
کوته‌پیام شما توسط خود شما حذف شد (این یکی دیگر از امکانات SMS است که شما می‌توانید یک کوته‌پیام را که خود قبلا ارسال کرده‌اید حذف کنید. البته بسیاری از گوشی‌ها چنین امکانی در اختیار شما قرار نمی‌دهند)
اما تنها در صورتی گزارش وضعیت برای یک کوته‌پیام شما ارسال می‌شود که شما در هنگام ارسال این کوته‌پیام چنین تقاضایی را کرده باشید. بسیاری از گوشی‌هایی که در حال حاضر وجود دارند، چنین امکانی را با نام Delivery Report یا عناوین مشابه در اختیار کاربر خود قرار می‌دهند.
تاریخ انقضا یا مدت اعتبار کوتهپیامها
فرستنده کوته‌پیام می‌تواند برای آن یک تاریخ انقضا تعیین کند. این مفهوم که اصطلاحا Validity Period نامیده می‌شود، مشخص می‌کند که کوته‌پیام تا چه مدتی اعتبار دارد. مثلا فرض کنید شما تصمیم دارید به شخصی اطلاع دهید که تا یک ساعت دیگر کاری را انجام دهد. مسلما اگر به هر دلیل (مثلا خاموش بودن موبایل او) این کوته‌پیام تا قبل از یک ساعت دیگر به دست او نرسد، دیگر لزومی به این که مرکز سرویس کوته‌پیام را تحویل دهد نخواهد بود.
بنابراین کاری که شما می‌کنید این است که مدت اعتبار پیام خود را یک ساعت قرار می‌دهید و سپس آن را به مرکز سرویس ارسال می‌کنید تا به مقصد تحویل دهد. حال اگر مرکز سرویس در فاصله یک ساعت موفق به تحویل کوته‌پیام شد، که مشکلی وجود ندارد. در غیر این صورت پیام منقضی می‌شود و تحویل آن انجام نمی‌گیرد. همانطور که در بخش‌های قبل گفته شد، در هریک از این دو حالت اگر شما تقاضای یک گزارش وضعیت نیز کرده باشید، مرکز سرویس با ارسال این گزارش شما را از وضعیت نهایی کوته‌پیامتان آگاه خواهد کرد.
در استاندارد SMS فرمت‌های متعدد و قدرتمندی برای بیان مدت اعتبار توصیف شده است. با استفاده از این فیلد شما می‌توانید زمان انقضای خود را تقریبا به هر زمانی که بخواهید با دقت ثانیه قرار دهید. اما بسیاری از گوشی‌ها تنها چند گزینه محدود برای آن عرضه می‌کنند.
چگونه از سرویس کوته‌پیام استفاده کنیم؟
این که چگونه باید برای استفاده از سرویس کوته‌پیام استفاده کنیم و هزینه ارسال یا حتی دریافت هر کوته‌پیام چقدر است، باید منتظر بمانیم تا ببینیم شرکت مخابرات چه چیزی اعلام خواهد کرد.
با وجود این که تایپ کردن حتی یک جمله کوچک با استفاده از صفحه‌کلید موبایل کار آسانی نیست، اما بازهم در بسیاری موارد از تماس تلفنی خوشایندتر است. البته مشکلی که ممکن است برای کاربران ایرانی مطرح باشد، عدم امکان تایپ فارسی روی موبایل‌ها است. البته این مشکل توسط برخی تولیدکنندگان داخلی موبایل در حال حل شدن است. اما فعلا می‌توانید با چیزی که به نام پینگلیش (نوشتن کلمات فارسی با حروف انگلیسی) می‌شناسیم، مشکل را حل کنید.
پس از مشترک شدن در این سرویس، به شما یک شماره تلفن به عنوان شماره تلفن SMSC داده می‌شود. این شماره را باید در بخش تنظیمات (settings) موبایل خود به عنوان آدرس مرکز سرویس وارد کنید. پس از این می‌توانید مشابه تماس‌های معمولی، هرگاه خواستید کوته‌پیام ارسال کنید، شماره تلفن موبایل مقصد و متن پیام خود را وارد کنید و کوته‌پیام را ارسال کنید.
بد نیست در اینجا بحث را کمی از نظر فنی باز کنیم. همانطور که قبلاً نیز بیان شد، هر پیامی در دو مرحله از مبدأ به مقصد می‌رسد. در مرحله اول پیام از مبدأ به مرکز سرویس ارسال می‌شود و پس از ذخیره شدن در مرکز، به مقصد مشخص‌شده تحویل می‌شود. در نتیجه برای هر کوته‌پیام دو پیغام در شبکه ردو بدل می‌شود:
کوته‌پیام موبایل مبدأ (Mobile Originated Short Message) یا :MO-SM این کوته‌پیام از یک تلفن موبایل به مقصد مرکز سرویس ارسال می‌شود و پس از دریافت در این مرکز، دریافت آن تأیید می‌گردد. در صورت بروز خطا، این رخداد به همراه علت آن به مبدأ کوته‌پیام ارسال می‌شود. با توجه به این که این کوته‌پیام قراراست که به مقصد یک گیرنده مشخص شده (و نه به مقصد یک مرکز سرویس) ارسال شود، باید جایی در آن شماره تلفن مربوط به مقصد نیز قرار داده شود. به عبارت دیگر هر کوته‌پیام دو مقصد دارد. یکی مرکز سرویس به عنوان مقصد موقت و یکی مقصد واقعی تعیین شده برای کوته‌پیام
کوته‌پیام موبایل مقصد (Mobile Terminated Short Message) یا :MT-SM این کوته‌پیام توسط مرکز سرویس به مقصد تعیین شده توسط فرستنده پیام، ارسال می‌شود. در صورت دریافت موفقیت‌آمیز در مقصد، این موضوع به مرکز سرویس اطلاع داده می‌شود. در صورت بروز خطا نیز مرکز سرویس از بروز خطا و علت آن مطلع خواهد شد. پس از ارسال یک MT-SM در صورتی‌که فرستنده پیام کوتاه خواهان گزارش وضعیت باشد، بسته‌ای شامل وضعیت نهایی پیام کوتاه برای فرستنده، ارسال خواهدشد.
سخن آخر
موارد مطرح شده در این مطلب، تنها بخشی از خصوصیات فراوان سرویس کوته‌پیام را توصیف می‌کردند.در آینده بیشتر در این مورد خواهیم گفت.
نوشته شده در شنبه 84/1/20ساعت 6:45 عصر توسط مهدی عدالت
نظرات دیگران()
